تعاونی تولید نوعی نظام بهره برداری کشاورزی در شکل حقوقی یک تشکل اقتصادی تولید کشاورزی غیردولتی که از مدیریتی نسبتاً علمی وتخصصی برخوردار است و با اتکا به نیروی مردمی (اعضاء) و با تصمیمات مشارکت جویانه از طریق مجامع عمومی و هیئت مدیره ، ضمن حفظ اصل مالکیت فردی و در نتیجه با انگیزه های فردی وخانوادگی تاسیس و فعالیت می نماید.

بعد از اصلاحات ارضی سال 1341 برای رفع مشکل خردی و پراکندگی قطعات اراضی مزروعی و مسئله اعمال مدیریت صحیح و بکارگیری روشهای پیشرفته در آن زمان اقدام به تشکیل شرکتهای تعاونی تولید روستایی شد.

این اقدام بر اساس قانون تعاونی نمودن تولید ویکپارچه شدن اراضی ( مصوب 1349) صورت پذیرفت و تا سال 1357 تعداد 39 شرکت تعاونی تولید در کشور تاسیس گردید. 

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حدود نیمی از تعاونیهای تولید منحل و بقیه که 19 واحد بود تقریباً بدون هیچ حمایتی از جانب دولت بکار خود ادامه دادند.

در طول سالهای اولیه بعد از انقلاب چندان توجهی به مقوله نظام بهره برداری از منابع تولید کشاورزی کشور بطور اعم و تعاونیهای تولید روستایی به طور اخص نمی شد.

لیکن مشکل خردترشدن اراضی و تشدید پراکندگی قطعات اراضی مزروعی کماکان ادامه داشت . دهه 60 توجه محافل تخصصی و علمی به مقوله نظام های بهره برداری و دستیابی به شیوه های مناسب تر بهره برداری از منابع جلب گردید و احیاء و توسعه تعاونیهای تولید بطور اخص و توجه به نظام بهره برداری کشاورزی بطور عام در دستور کار وزارت کشاورزی وقت قرار گرفت . دور جدید توسعه تعاونیهای تولید روستایی از سال 1368 ( از آغاز اجرای برنامه اول توسعه ) با تاسیس 5 شرکت جدید آغاز گردید و در سالهای بعد شتاب بیشتری گرفته ، و تا پایان سال 1388 تعداد تعاونیهای تولید روستایی 1230 شرکت رسید.

در سطح کشور 1415 شرکت تعاونی تولید با 415878نفر عضو و 67اتحادیه استانی وشهرستانی و415175هکتار اراضی تحت پوشش وجود دارد که ظرفیت قابل توجهی است . 

شرکت های تعاونی تولید روستایی تا پایان سال 1399 به تعداد 24 عدد میباشد که 21 شرکت فعال و 3 شرکت غیر فعال است که سرمایه آنها به مبلغ  34787 میلیون ریال میباشد.

در شرکتهای تعاونی تولید کشاورزی سعی شده است با یکپارچه سازی و تجهیز و نوسازی اراضی حد و مرز زمین هر خانوار به عنوان جزئی از یک قطعه زمین بزرگ حفظ گردد . این امر امکان کاربرد روشها، فنون و ابزار و ماشین آلات نوین ، کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری با حفظ استقلال و انگیزه های فردی را فراهم می سازد.